Na osnovu člana 61. Zakona o turizmu ("Službeni glasnik RS", broj 17/19),
Ministar trgovine, turizma i telekomunikacija donosi
Pravilnik o vrsti, visini i uslovima garancije putovanja, visini depozita u zavisnosti od kategorije licence, načinu aktiviranja, nameni sredstava, kao i o drugim uslovima koje mora da ispuni organizator putovanja
Pravilnik je objavljen u "Službenom glasniku RS", br. 81/2019 od 15.11.2019. godine, stupio je na snagu 23.11.2019, a primenjuje se od 1.1.2020.
Član 1.
Ovim pravilnikom bliže se propisuju vrsta, visina, uslovi garancije putovanja, visina depozita u zavisnosti od kategorije licence, način aktiviranja, namena sredstava, kao i drugi uslovi koje mora da ispuni organizator putovanja.
Član 2.
Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) banka jeste društvo koje obavlja depozitne i kreditne poslove, kao i druge poslove u skladu sa zakonom;
2) bankarska garancija jeste ugovor o garanciji i predstavlja instrument osiguranja korisnika garancije. Bankarsku garanciju ugovaraju organizator putovanja i banka;
3) garancija putovanja jeste propisana garancija za slučaj insolventnosti i radi naknade štete putniku nastale neispunjenjem, delimičnim ispunjenjem ili neurednim ispunjenjem ugovornih obaveza;
4) davalac garancije jeste banka ili osiguravač, odnosno ugovarač osiguranja;
5) depozit jeste novčani iznos na dinarskom računu banke organizatora putovanja, čija visina zavisi od kategorije licence i koji se u propisanom iznosu i određenom vremenu nalazi na računu u periodu trajanja licence;
6) elektronski dokument jeste skup podataka u elektronskom obliku, čija je namena korišćenje u elektronskoj ili štampanoj formi;
7) korisnik garancije putovanja jeste putnik ili lice koje ima pravo na naknadu, a koje snosi troškove ili ima potraživanja propisana ovim pravilnikom;
8) licenca jeste rešenje koje izdaje Registrator turizma, na osnovu koga turistička agencija stiče status organizatora putovanja;
9) osiguravač jeste društvo koje se bavi osiguranjem i preuzima obavezu isplate naknade iz osiguranja, ako nastane osigurani slučaj;
10) polisa osiguranja jeste osnovni ugovor u pisanoj formi kojom se određuju prava i obaveze učesnika u osiguranju. Zaključuje se u formi ugovora o osiguranju ili dokaznog sredstva o sklopljenom osiguranju kada sadrži sve najvažnije podatke iz zaključenog ugovora;
11) potvrda o garanciji putovanja jeste dokument koji organizator putovanja uručuje putniku i koji sadrži propisane podatke o garanciji putovanja iz koje se obezbeđuje pokriće za uplaćen iznos i koja sadrži podatke potrebne za njeno aktiviranje;
12) ugovarač osiguranja jeste privredni subjekt ili pravno lice koje na osnovu ugovora sa osiguravačem zaključuje ugovor o osiguranju, potpisuje polisu osiguranja ili list pokrića i ima obavezu da plaća premiju osiguranja;
13) ukupan limit pokrića jeste iznos koji se može koristiti kao pokriće po osnovu potraživanja svih korisnika iz izdate potvrde o garancije putovanja po jednom štetnom slučaju. Maksimalni limit pokrića ugovaraju davalac garancije i organizator putovanja.
Član 3.
Garancijom putovanja za slučaj insolventnosti organizatora putovanja obezbeđuju se:
1) troškovi nužnog smeštaja, ishrane i povratka putnika sa putovanja u zemlji ili inostranstvu, u mesto polaska;
2) potraživanja uplaćenih sredstava putnika po osnovu ugovora o turističkom putovanju, koje organizator putovanja nije realizovao;
3) potraživanja uplaćenih sredstava putnika, u slučaju otkaza putovanja od strane putnika, u skladu sa opštim uslovima putovanja;
4) potraživanja razlike između uplaćenih sredstava po osnovu ugovora o turističkom putovanju i sredstava sniženih srazmerno neizvršenju ili nepotpunom izvršenju usluga obuhvaćenih programom putovanja.
Insolventnost organizatora putovanja je nesposobnost plaćanja dospelih obaveza u iznosu i u roku dospeća, koja obuhvata finansijsku blokadu organizatora putovanja, kao i nemogućnost izmirenja obaveza organizatora putovanja kada je iznos obaveza veći od iznosa sredstava kojima raspolaže na računima kod banaka.
Član 4.
Garancijom putovanja radi naknade štete obezbeđuje se naknada štete koja je prouzrokovana putniku neispunjenjem, delimičnim ispunjenjem ili neurednim ispunjenjem obaveza organizatora putovanja, koje su određene opštim uslovima i programom putovanja, i to naknada za:
1) potraživanja uplaćenih sredstava putnika po osnovu ugovora o turističkom putovanju, koje organizator putovanja nije realizovao;
2) potraživanja razlike između uplaćenih sredstava po osnovu ugovora o turističkom putovanju i sredstava sniženih srazmerno neizvršenju ili nepotpunom izvršenju usluga obuhvaćenih programom putovanja.
Član 5.
Organizator putovanja u postupku dobijanja licence, obezbeđuju garanciju putovanja.
Garancija putovanja iz stava 1. ovog člana obezbeđuje se ugovorom o garanciji putovanja, koji organizator putovanja zaključuje sa davaocem garancije.
Ugovorom iz stava 2. ovog člana smatra se bankarska garancija ili ugovor o osiguranju, sa ukupnim limitom pokrića, u zavisnosti od kategorije licence, u iznosu od najmanje:
1) 200.000 evra za licencu rangiranu u kategoriju A 20;
2) 250.000 evra za licencu rangiranu u kategoriju A 25;
3) 350.000 evra za licencu rangiranu u kategoriju A 35;
4) 400.000 evra za licencu rangiranu u kategoriju A 40.
Slučajevi iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika mogu biti predmet jednog ugovora koji organizator putovanja zaključuje sa davaocem garancije.
U slučaju da organizator putovanja sa davaocem garancije putovanja zaključuje dva ugovora za slučaj iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika, svaki ugovor pojedinačno se zaključuje sa ukupnim limitom pokrića sa najmanjim iznosom iz stava 3. ovog člana, u zavisnosti od kategorije licence.
Član 6.
Ako je garancija putovanja ugovorena sa rokom važenja kraćim od roka važenja licence, organizator putovanja za naredni period pribavlja garanciju putovanja pre isteka roka važenja postojeće garancije.
Za sve vreme važenja garancije putovanja organizator putovanja obezbeđuje minimalni iznos ukupnog limita pokrića, iz člana 5. stav 3. ovog pravilnika, u zavisnosti od kategorije licence.
Član 7.
Organizator putovanja za sve vreme važenja licence obezbeđuje garanciju putovanja na način propisan ovim pravilnikom, za svakog putnika pojedinačno, odnosno za svako ugovoreno turističko putovanje.
Član 8.
Garancija putovanja ugovara se između organizatora putovanja i davaoca garancije, u korist korisnika garancije putovanja, radi pokrića rizika u slučajevima iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika.
Ugovorom iz stav 1. ovog člana ne može se ugovoriti isključenje od odgovornosti davaoca garancije.
Davalac garancije ne može ograničiti pravo korisnika garancije putovanja utvrđeno ovim pravilnikom u pogledu potraživanja u slučajevima iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika, kao i u pogledu visine ukupnog limita pokrića.
Ugovor iz stav 1. ovog člana ne može da sadrži odredbe koje su suprotne pravilima struke, dobrim poslovnim običajima i poslovnom etikom davaoca garancije.
Član 9.
Turistička agencija prilikom prodaje turističkog putovanja svakom putniku uručuje potvrdu o garanciji putovanja, koja se izdaje sa ugovorom, odnosno potvrdom o putovanju.
Izuzetno potvrda o garanciji putovanja iz stava 1. ovog člana može se izdati i većem broju lica, koji su naznačeni u istom ugovoru o putovanju, u kom slučaju svaki putnik ostvaruje puno pravo, bez ikakvih uslova ili ograničenja.
Lica iz stava 2. ovog člana su ona lica za koja je po istom ugovoru o putovanju plaćeno turističko putovanje.
Potvrda o garanciji putovanja naročito sadrži:
1) broj izdate garancije putovanja;
2) datum izdavanja garancije;
3) ime i prezime putnika;
4) prodajnu cena turističkog putovanja;
5) mesto, datum i vreme početka i završetka turističkog putovanja;
6) odredište putovanja i periode boravka sa datumima, ako je boravak u delovima;
7) podatke o davaocu garancije, sa Email adresom i kontakt telefonom;
8) podatke o vrsti garancije putovanja, sa navedenim rizicima pokrića iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika;
9) druge podatke potrebne za aktiviranje garancije putovanja.
Potvrda iz stava 1. ovog člana sadrži i pisanu napomenu da realan iznos potraživanja po korisniku garancije putovanja može biti srazmerno snižen u slučaju da iznos potraživanja svih korisnika garancije prekoračuje ugovoren ukupan limit pokrića.
Potvrda iz stava 1. ovog člana uvodi se u propisanu evidenciju prodatih turističkih putovanja, neposredno po njenom izdavanju.
Potvrda iz stava 1. ovog člana proizvodi dejstvo kao i garancija putovanja.
U slučaju da je turističko putovanje prodato pravnom licu, odnosno privrednom subjektu sa sedištem u inostranstvu, radi dalje prodaje turističkog putovanja krajnjim korisnicima, organizator putovanja ne obezbeđuje potvrdu o garanciji putovanja.
Putnici koji su kupili turističko putovanje iz stava 6. ovog člana, preko turističke agencije sa sedištem u inostranstvu, zaštitu svojih prava ostvaruju preko te turističke agencije.
Član 10.
Organizator putovanja prilikom prodaje turističkog putovanja od davaoca garancije zahteva izdavanje potvrde o garanciji putovanja, kao elektronski dokument za svakog putnika pojedinačno, odnosno za veći broj lica iz člana 9. stav 2. ovog pravilnika.
Posrednik u prodaji turističkog putovanja prilikom prodaje turističkog putovanja od organizatora putovanja zahteva izdavanje potvrde o garanciji putovanja, kao elektronski dokument za svakog putnika pojedinačno, odnosno za veći broj lica iz člana 9. stav 2. ovog pravilnika.
U slučaju iz st. 1. i 2. ovog člana organizator putovanja davaocu garancije elektronskim putem dostavlja dokument koji sadrži podatke iz člana 9. stav 4. tač. 3)-9) ovog pravilnika.
Po prijemu dokumenta iz stava 3. ovog člana davalac garancije izdaje potvrdu o garanciji putovanja, kao elektronski dokument sa brojem i datumom i drugim propisanim podacima iz člana 9. stav 4. ovog pravilnika koju dostavlja organizatoru putovanja.
U slučaju iz stava 2. ovog člana organizator putovanja, po dobijenoj potvrdi o garanciji putovanja od strane davaoca garancije, istu dostavlja, kao elektronski dokument sa brojem i datumom i drugim propisanim podacima iz člana 9. stav 4. ovog pravilnika, posredniku u prodaji turističkog putovanja.
Potvrdu o garanciji putovanja turistička agencija uručuje putniku neposredno u štampanoj formi, na drugom trajnom nosaču zapisa ili elektronskim putem, uz potvrdu putnika o prijemu (potpisom ili elektronskim putem).
Turistička agencija daje putniku informaciju o pristupu softverskoj aplikaciji i načinu provere tačnosti podataka iz izdate potvrde o garanciji putovanja, od momenta njenog uručenja.
Informaciju iz stava 7. ovog člana turistička agencija uručuje putniku neposredno u štampanoj formi, na drugom trajnom nosaču zapisa ili elektronskim putem, uz potvrdu putnika o prijemu (potpisom ili elektronskim putem).
Član 11.
U slučaju izmene bitnih elemenata ugovora o organizovanju putovanju, organizator putovanja sa putnikom zaključuje novi ugovor i uručuje mu novu potvrdu o garanciji putovanja, uz storniranje prethodne.
U slučaju iz stava 1. ovog člana organizator putovanja, kod izdavanja nove potvrdu o garanciji putovanja postupa na način propisan ovim pravilnikom.
Član 12.
Period pokrića garancije putovanja je od datuma njenog izdavanja pa do završetka turističkog putovanja, odnosno do povratka putnika na ugovoreno odredište.
U slučaju da nije došlo do realizacije ugovorenog turističkog putovanja period pokrića garancije putovanja je do ostvarivanja prava korisnika garancije putovanja u roku iz člana 13. stav 4. ovog pravilnika.
Član 13.
Garancija putovanja aktivira se prijavom korisnika garancije putovanja.
Korisnik garancije putovanja bez odlaganja prijavljuje davaocu garancije nastalu štetu u slučajevima iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika, za koje slučajeve je garancija putovanja izdata.
Prijava iz stava 1. ovog člana vrši se pisanim putem, preko Email adrese, telegramom ili na neki drugi sličan način.
U pogledu roka u kome korisnik garancije putovanja može da prijavi pravo na potraživanje po osnovu garancija putovanja primenjuju se propisi kojima se uređuju obligacioni odnosi.
Korisnik garancije putovanja ima pravo na naknadu u slučajevima iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika, koji su nastali u periodu pokrića garancije putovanja i svaka kasnija promena ugovornog odnosa davaoca garancije i organizatora putovanja je bez uticaja na pravo korisnika garancije putovanja.
Član 14.
Korisnik garancije putovanja davaocu garancije pruža sve podatke i dokaze koji su potrebni za utvrđivanje uzroka, obima i visine štete.
U cilju utvrđivanja insolventnosti organizatora putovanja pribavlja se rešenje nadležnog privrednog suda o otvaranju stečajnog postupka, potvrda Narodne banke Srbije o insolventnosti, odnosno zapisnik ili drugi akt turističkog inspektora ili druga isprava državnog organa kojom se konstatuje insolventnost organizatora putovanja.
Član 15.
Po prijemu prijave iz člana 13. ovog pravilnika davalac garancije bez odlaganja pristupa utvrđivanju i proceni štete.
Ukoliko se utvrdi da je zahtev korisnika garancije putovanja osnovan, davalac garancije će u ugovorenom roku, koji ne može biti duži od 14 dana, računajući od dana podnošenja prijave sa kompletnom dokumentacijom, isplatiti naknadu realnog iznosa potraživanja.
Izuzetno, rok za isplatu naknade realnog iznosa potraživanja iz stava 2. ovog člana može se produžiti do evidentiranja svih korisnika garancije putovanja, koji ostvaruju pravo iz garancije putovanja po istom osnovu.
Član 16.
Visina realnog iznosa potraživanja u slučajevima iz člana 3. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika je visina stvarnih troškova proistekla iz troškova nužnog smeštaja, ishrane i povratka putnika sa putovanja u mesto polaska.
Visina realnog iznosa potraživanja u slučajevima iz člana 3. stav 1. tačka 2) i člana 4. tačka 1) ovog pravilnika je visina sredstava uplaćenih za ugovoreno turističko putovanje.
Visina realnog iznosa potraživanja u slučajevima iz člana 3. stav 1. tačka 3) ovog pravilnika je visina sredstava uplaćenih za ugovoreno turističko putovanje, koja može biti srazmerno snižena na način ugovoren opštim uslovima putovanja.
Visina realnog iznosa potraživanja u slučajevima iz člana 3. stav 1. tačka 4) i član 4. tačka 2) ovog pravilnika je iznos koji predstavlja visinu sredstava uplaćenih za ugovoreno turističko putovanje, koja se može srazmerno umanjiti u zavisnosti od vremena i vrste usluga, koje su iskorišćene u periodu trajanja turističkog putovanja.
Visina realnog iznosa potraživanja dokazuje se na osnovu izdatog fiskalnog računa ili drugog dokumenta sa brojem kojim se potvrđuje prijem uplate, ugovora o putovanju, opštih uslova putovanja, posebnih računa kojima se dokazuju troškovi nužnog smeštaja, ishrane i povratka putnika sa putovanja u mesto polaska, kao i druga dokumentacija i evidencija organizatora putovanja i davaoca garancije.
U slučaju spora u vezi sa utvrđivanjem visine naknade realnog iznosa potraživanja kao dokaz će se koristiti sudska presuda, arbitražna odluka, odnosno odluka medijatora ili druga odluka proistekla iz potrošačkog i sličnog spora.
Izuzetno realan iznos potraživanja po korisniku garancije putovanja može biti srazmerno snižen u slučaju da iznos potraživanja svih korisnika garancije prekoračuje ugovoren ukupan limit pokrića.
Član 17.
U slučaju da je cena turističkog putovanja, za koje se aktivira garancija putovanja, bila izražena u stranoj valuti obračun realnog iznosa potraživanja vrši se u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate.
U slučaju da su troškovi u slučaju iz člana 3. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika za koje se aktivira garancija putovanja plaćeni u stranoj valuti, obračun realnog iznosa potraživanja vrši se u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan isplate.
Član 18.
Garancija putovanja je na snazi i u slučaju da turistička agencija prestane da obavlja poslove organizatora putovanja (isticanje roka važenja ili brisanje licence, oduzimanje licence, prestanak rada, rešenje o zabrani obavljanja delatnosti i sl.).
Član 19.
U slučaju da je turističko putovanje prodato ili je započeto pod uslovima koji su važili pre početka primene ovog pravilnika, u slučaju naknade potraživanja iz čl. 3. i 4. ovog pravilnika, aktiviraće se garancija putovanja koja je važila u trenutku zaključenja ugovora o putovanju.
Član 20.
Organizator putovanja u postupku dobijanja licence obezbeđuje depozit.
Depozit se obezbeđuje u propisanoj visini, u zavisnosti od kategorije licence, u najnižem iznosu od:
1) 2.500 evra za licencu rangiranu u kategoriju A 20;
2) 5.000 evra za licencu rangiranu u kategoriju A 25;
3) 7.500 evra za licencu rangiranu u kategoriju A 35;
4) 10.000 evra za licencu rangiranu u kategoriju A 40.
Sredstva iz stava 2. ovog člana obezbeđuju se na dinarskom računu banke organizatora putovanja u dinarskoj protivvrednosti po srednjem kursu Narodne banke Srbije.
U slučaju da organizator putovanja kod poslovne banke poseduje više dinarskih računa sredstva iz stava 2. ovog člana nalaze se na jednom računu.
Sredstva iz stava 2. ovog člana organizator putovanja može da koristi tokom meseca za svoje redovno poslovanje.
Sredstva iz stava 2. ovog člana organizator putovanja poseduje na računu poslednjeg dana tekućeg meseca.
Za sve vreme važenja licence organizator putovanja obezbeđuje minimalni iznos depozita iz stava 2. ovog člana, u zavisnosti od kategorije licence, na propisan način.
Član 21.
Danom početka primene ovog pravilnika prestaje da važi Pravilnik o vrsti i uslovima garancije putovanja, načinu aktiviranja i drugim uslovima koje mora da ispuni organizator putovanja u zavisnosti od vrste organizovanog putovanja ("Službeni glasnik RS", broj 2/16).
Član 22.
Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije", a primenjuje se od 1. januara 2020. godine.
Broj 110-00-00093/2019-08
U Beogradu, 5. novembra 2019. godine
Ministar,
Rasim Ljajić, s.r.